صفحه 417

مسئله 154- يكى از گناهان بزرگ در اسلام فرار از جنگ است و در نظر قرآن و روايات اهل‌بيت«سلام‌الله‌علیهم» گناه آن خيلى بزرگ است، و آن اقسامى دارد:

الف) فرار از جنگ مخصوصاً اگر موجب تضعيف جبهه و يا تقويت دشمن شود، و مخصوصاً اگر فرار از خطِّ مقدّم جبهه باشد.

ب) تخلّف از فرمان فرمانده مخصوصاً اگر اين تخلّف، موجب سركشى ديگران و يا تضعيف فرمانده و يا تضعيف ديگران و يا تقويت دشمن باشد.

ج) كم‌كارى يا بيكارى يا تخلّف از وظيفه مخصوصاً اگر موجب تضعيفى در جبهه يا تقويتى براى دشمن گردد.

د) شركت نكردن در جنگ در صورت احتياج به او، مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعيف ديگران يا تقويت دشمن باشد.

هـ) كمك نكردن به جبهه از جهت مالى و فكرى و تبليغى و مانند اينها مخصوصاً اگر تخلّف او موجب تضعيف ديگران و يا تقويت دشمن باشد.

مسئله 155- كلّيۀ صورى كه ذكر شد حرام و بعضى از اقسام گناهش خيلى بزرگ است و انسان را در زمرۀ دشمنان اسلام قرار مى‏دهد، نظير تخلّفى كه موجب تقويت دشمن شود.

مسئله 156- اگر به اندازۀ احتياج، نيرو وجود داشته باشد، رفتن به جبهه واجب نيست، بلكه مستحبّ مؤكّد است، ولى اگر به او احتياج باشد واجب كفايى است، و اگر احتياج به او منحصر باشد، واجب عينى است و همچنين است كمك مالى و فكرى و تبليغى و مانند اينها.

مسئله 157- بر زن‌ها و وامانده‏ها و بچّه‏ها، رفتن به جبهۀ جنگ واجب نيست و همچنين بر فقرا و ضعفا كمك به جبهه لازم نيست، ولى اگر دشمن به مملكت اسلامى هجوم آورد، بر همۀ افراد حتّى بر زن و بچّه و وامانده، در صورتى كه قدرت داشته باشند، دفع آن دشمن لازم است، و همچنين بر همه چه متمكّنين و چه فقرا و ضعفا، در حدّ توان و قدرت واجب است كمك نمايند.

مسئله 158- توبۀ فرار از جنگ يا كمك نكردن به آن، علاوه بر پشيمانى از اين گناه بزرگ، شركت و كمك در جنگ است، مگر اينكه جنگ تمام شده باشد كه تصميم بر ترك آن گناه كفايت مى‏كند.