سوال :
گروهی هستیم که تحقیقاتی در خصوص برزخ و رجعت انجام می دهیم. دیدگاه ملاصدرا، علامه طباطبایی و امام محمد غزالی را مطالعه کرده ایم و در جمع بندی صحبتهای این بزرگان به این نتیجه رسیده ایم که چند نفس در یک جسد متجلی می شود ولی در نهایت نفهمیدیم که علماء ما مانند بوداییان به چیزی شبیه تناسخ اعتقاد دارند یا خیر؟ از طرفی برخی اعتقاد دارند که یک نفس آنقدر می آید و می رود و در اجساد مختلف زنده می شود و می میرد تا به تکامل برسد و در بهشت وارد شود و جهنّم هم همین آمدنها در دنیاست و به برخی از آیات قرآن هم استناد می کنند. حال تقاضا می شود ما را در مورد عالم برزخ و بحث رجعت راهنمایی فرمایید.
پاسخ: 1- انسان وقتی مُرد، عالمی هست به نام برزخ در آنجا زندگی می کند تا قیامت بر پا شود و این مسلّم در اسلام است و آیات و روایات فراوانی هم بر آن دلالت دارد و من جمله این آیات، آیۀ 100 سورۀ مؤمنون است: «ومن ورائهم برزخٌ الی یوم یبعثون».
2- روایات فروانی داریم که بعضی انسان ها موقع ظهور امام زمان«ارواحنافداه» به این دنیا بر می گردند و مدتها در حکومت اهل بیت«علیهم السلام» زندگی می کنند. به این رجعت گفته می شود. غیر از شیعه رجعت را قبول ندارند ولی در مذهب تشیّع امری مسلّم است.
3- تناسخ را، یعنی برگشت روح به بدن دیگری، هیچ کسی از علما قبول ندارد و دلیلی هم بر آن نداریم و به قول بزرگان نظیر صدرالمتألّهین، برگشت فعل به قوه است و آن محال است. و به قول مفسّرین نظیر علامه طباطبائی، قول خداوند متعال«ومن ورائهم برزخٌ الی یوم یبعثون»، به خوبی دلالت دارد که تناسخ باطل است. ولی بالاتر از اینها مسلّم نزد همۀ بزرگان از سنّی و شیعه است که تناسخ باطل است. و بیش از هزار روایت داریم که انسان وقتی مرد، یا در بهشت دنیا است تا روز قیامت و یا در جهنّم دنیا است تا روز قیامت.
