مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری«مدظلّه‌العالی» در درس اخلاق خود در ادامۀ شرح فضیلت فراموش شدۀ ادب، برخورداری همۀ افراد جامعه از این صفت حسنه را بسیار مهم ارزیابی کرده و با بیان اینکه رعایت ادب و احترام افراد، بر هیچ شرطی مبتنی نیست، افزودند:
همۀ افراد جامعه باید در مواجهه با یکدیگر رفتاری مؤدبانه و همراه با احترام کامل داشته باشند و در این خصوص نباید عواملی نظیر تفاوت سنّی، میزان تحصیلات، مرتبۀ شغلي و موقعیّت اجتماعی اشخاص، مانع احترام و عزّت اجتماعی آنان شود، بلکه هر کس در هر موقعیّت سنّی، علمی و اجتماعی که باشد، شایستۀ احترام است و دیگران حقّ بی‌ادبی و اهانت به او را ندارند.
معظّم‌له در این‌باره افزودند: حتّی در روایات شریف اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» بر ضرورت ادب نسبت به غیر مسلمانان نیز تأکید شده و این روش پسندیده موجب گرایش آنان به دین اسلام برشمرده شده است.
حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری با تأکید مجدد بر ضرورت رعایت احترام والدین توسّط فرزندان، لزوم حفظ شخصیّت فرزندان را نیز یادآور شده و تصریح کردند: پدران و مادران و به طور کلّی افراد بزرگ‌تر نظير معلّمان و اساتيد که تربیت نسل نوجوان و جوان را بر عهده دارند باید مراقب باشند ضمن تعلیم و تربیت، به شخصیّت اجتماعی و عواطف و احساسات پاک جوانان ضربه نزنند و برخوردی همراه با ادب و متانت از خود نشان دهند تا هم در تربیت آنان مؤثر باشد و هم موجب سرخوردگی جوانان و ایجاد عقده در آنان نشود.
ایشان در اين باره افزودند: متأسّفانه گاه مشاهده می‌شود برخی والدین برای وادار کردن فرزندان خود به انجام واجبات یا ترک گناهان، به زور و خشونت متوسّل می‌شوند و رفتاری توهین‌آمیز با فرزندان دارند که قطعاً نتیجۀ منفی در بر خواهد داشت و موجب دین‌گریزی جوانان می‌شود.
حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری در ادامۀ بیانات خود فضيلت ادب را به یک اعتبار دیگر به دو قسم اساسی ادب در گفتار و ادب در کردار منقسم و خاطرنشان کردند: براساس تعالیم روح‌بخش قرآن و عترت، کردار و گفتار مسلمانان و به خصوص شیعیان باید مؤدّبانه و به دور از هرگونه بی‌احترامی و هتک حرمت باشد.
معظّم‌له در اين زمينه افزودند: طرز نگاه کردن، شیوۀ نشست و برخاست، روش سخن گفتن، شیوۀ نگارش و حتّی نوع پوشش مسلمانان باید مؤدّب به آداب اسلامی و مطابق با شئونات اخلاقی و احکام مترقّی دین باشد.
حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری در ادمۀ اين بحث، در تشریح موضوع ادب در نگاه، اظهار داشتند: بنابر تصریح قرآن کریم مسلمانان باید «غضّ بصر» داشته باشند، یعنی علاوه بر پرهیز از نگاه حرام و آلوده، نگاه آنان به زیر افتاده باشد و از نگاه‌هاي بیهوده و اضافی که باعث فراهم شدن زمينۀ گناه و بي ادبي مي‌شود، دوری کنند.
ايشان با اشاره به برخی ديگر از آیات قرآن کریم، افزودند: چشم، گوش و قلب انسان و همۀ اعضا و جوارح او مسئولیّت دارند و حتّی افکار انسان نیز باید مؤدّبانه و به دور از گناه و بیهودگی باشد. و البته رعايت چنين ادبي، محتاج تمرين و مجاهدت با نفس است.
حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری با اشاره به ضرورت رعایت ادب در گفتار و در نوشتار، بروز گناهان بزرگی همچون دروغ، غیبت، تهمت و شایعه را از مصادیق بارز بی‌ادبی در گفتار و نوشتار دانسته و خاطرنشان ساختند: علاوه بر گناهان زبانی، گفتار یا نوشتاری که بی‌فایده و بیهوده باشد و موجب اتلاف وقت دیگران شود، مصداق بی‌ادبی است و از یک مسلمانِ مؤمن انتظار می‌رود که فصاحت و بلاغت را در کلام خود رعایت کند؛ یعنی هم خوب حرف بزند و بنویسد و هم سخن خوب و مفید بر زبان جاری کند یا بنویسد.
ایشان در این خصوص مسئولیّت سنگين و ويژۀ صاحبان تريبون و قلم و رسانه را يادآور شده و تأکيد کردند: نبايد هر سخنی که به ذهن انسان جاری می‌شود، فوراً در کلام او یا در نوشتار او راه پيدا کند، زيرا در بسياري از موارد به ويژه مواردي که از سوي رسانه‌هاي عمومي و مراکز و سايت‌هاي خبري، عموميّت پيدا مي‌کند و به سرعت در جامعه منتشر مي‌شود، خسارات جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت.
حضرت آیت‌الله العظمی مظاهری در بخش پایانی بیانات خود، ادب در پوشش را یکی ديگر از اقسام با اهميّت ادب اجتماعی برشمرده و تصریح کردند: همان‌طور که بارها متذکّر شده‌ایم، قرآن کریم از بانوان مسلمان انتظار دارد که با پوشش وزین و با وقار «چادر» در جامعه ظاهر شوند ولی متأسّفانه در وضع فعلی ناچاریم بگوییم: دست کم با پوشش جلف و زننده که نشانۀ بی‌ادبی و بی‌شخصیّتی یک زن است در جامعه ظاهر نشوند.
ايشان با اشاره به اینکه پوشش مؤدّبانه و اخلاقی مختصّ زنان نیست، اظهار داشتند: مردان و پسران جامعه نیز باید ادب در پوشش را رعایت کنند و از پوشیدن لباس‌های جلف و زننده مانند لباس‌هاي کوتاه و تنگ، به شدّت بپرهیزند؛ زيرا شخصيّت يک انسان با ادب و متشخّص، اقتضا دارد که پوشش او در منظر جامعه، همراه با حيا و عفاف باشد. پايان خبر- 4/5/1391