خداوند سبحان با خلق حضرت آدم، او را به‌طور دفعی خلیفۀ خود قرار داد و کسب این مقام برای او تدریجی نبود، امّا رسیدن به این مقام برای سایر بندگان تدریجی است. در واقع، حق‌تعالی به هر بنده‌ای از بندگان خود می‌فرماید: تو خلیفه و جانشین من در زمین هستی، اما باید خودت با تلاش و کوشش، به‌تدریج به این مقام دست یابی و خلیفة‌الله بشوی. همۀ حرف‌ها در اینجاست که خدا می‌گوید: من آدم را به‌عنوان نمونه، خلیفة‌الله ساختم، یعنی مشت نمونۀ خروار است. او را چنین ساختم که تو بدانی برای چه خلق شده‌ای و توان رسیدن به چه مقامی را داری و آدم، نمونه و مثال برای جانشینی من در زمین است. بنابراین تمام بندگان، از هنگام تولد، آن روح را بالقوّه دارند و باید با زحمت، با خون جگر، با صبر و استقامت و با حوصله، مو به مو جلو بروند تا به مقام خلیفة‌اللهی نائل گردند. به‌عبارت دیگر، همه می‌توانند مظهر علم خدا، مظهر قدرت خدا، مظهر خلقت خدا، مظهر جود خدا و بالاخره مظهر همۀ اسماء و صفات حق گردند، مشروط بر آنکه راه خلیفة‌الهی را طی کنند و به قول قرآن شریف، در راه مستقیم بیفتند، آنگاه خدا را می‌یابند، نظیر آدم تشنه‌ای که آب می‌خورد و تشنگی و سیراب شدن را می‌یابد. علاوه بر آن، مظهریت حق هم برایش نتیجه‌بخش است.

ادامه...

در آیات اوّل سورۀ بقره، انسان معرفی شده است. قرآن کریم می‌فرماید: انسان خلیفۀ خداست. پروردگار عالم به ملائكه خطاب كرد که می‌خواهم خلیفه‌ام را در این جهان خلق كنم: «وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَليفَة». ملائكه عالمند، ملائكه فهمیده‌اند، مخصوصاً بعضی از آنها نظیر جبرئیل كه سعۀ وجودی خیلی بالا دارند، به اندازه‌ای كه می‌توانند تحمّل وحی بكنند. اینها دیده‌اند كه انسان اگر در كرۀ زمین بیاید مفسده ایجاد می‌شود، كشت و كشتار ایجاد می‌شود. به عبارت دیگر آن بُعد مادی، انسان را وادار می‌کند که با خدا مخالفت كند و گناهان بزرگ انجام دهد؛ لذا ملائکه به خداوند گفتند: خدایا اگر تسبیح و تحمید می‌خواهی، اگر عبادت می‌خواهی، ما تسبیح و تحمید تو، ما عبادت تو را می‌كنیم. گناهی از ما سر نمی‌زند، چون ما آن بُعد مادی را نداریم، چون غرائز نداریم تا آن غرائز، طبیعت ما را به گناه كردن وادارد؛ لذا ما تو را عبادت می‌كنیم، چون عبادت، هدف برای خلقت انسان است. گفتند: «أَ تَجْعَلُ فيها مَنْ يُفْسِدُ فيها وَ يَسْفِكُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ»، سپس خداوند به ملائکه خطاب کرد: من چیزی را می‌دانم كه شما نمی دانید: «قالَ إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ».

ادامه...

کتاب«شرح و تفسیر دعای کمیل» از تألیفات آیت‌الله العظمی مظاهری منتشر شد.

این کتاب در برگیرندۀ نگاهی قرآنی و روایی به دعای کمیل است و آن را در قالب بیست و سه بخش با بیانی روان و در قالب اخلاقی و عرفانی تفسیر می‌کند.

کتاب شرح دعای کمیل، قبلاً چندین مرتبه در سایر مراکز و مؤسسات انتشاراتی، چاپ گردیده و اینک انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهرا«سلام‌الله‌علیها» آن را با ویرایش و تحقیقی جدید، در قطع وزیری و در 528 صفحه عرضه می‌نماید.

آنچه در این مبحث شایان توجه جدی است، اینکه از نظر تعالیم قرآن و عترت، تلاش انسان لازم است برای آبادانی دنیا و آخرت او باشد و تلاش یک جانبه یا فعالیّت یک بعدی در اسلام مذمّت شده است. یعنی کار برای دنیا، بدون تلاش برای آخرت و نیز کوشش برای آخرت، منهای فعالیّت برای دنیا، مطلوب اسلام نیست. «عمل صالح» که قرآن كريم در آيات فراوانى بر آن تأكيد مى‌ورزد و آن را جزء لاينفكّ‌ ايمان برمی‌شمرد، منحصر در اعمال عبادى نیست. یعنی علاوه بر عباداتی مثل نماز، روزه، حج و جهاد، انجام كار شايسته، كه دنياى انسان را آباد ‌كند نیز مصداق عمل صالح است.  قرآن کریم چه خوش می‌گوید: «وَ ابْتَغِ فیما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصیبَكَ مِنَ الدُّنْیا»؛ مواظب آخرتت باش، اما دنیا را هم فراموش نکن. اسلام عزیز می‌گوید: من یک بعدی و یک طرفه نیستم. دین تک بعدی، دین ناقص است. پیروان دین یهود متوغّل در مادیّت شدند و از معنویّت غفلت ورزیدند؛ پس از آنان مسیحیان متوغّل در معنویت بودند و مادیّات را رها ساختند. از نظر تعالیم اسلام، رفتار آن دو دسته ناقص است و دین اسلام، تامّ و کامل است، برای اینکه هم برای آبادی دنیا و هم برای آبادی آخرت، سفارش و توصیه دارد.

ادامه...

اهمیّت به کار و تلاش باید از خانواده و از زن و شوهر شروع شود تا هم زندگی آنها از نظر مادی و معنوی، آباد شود و هم کم کم اجتماع با تلاش خانواده‌ها ساخته شود؛ ضمن اینکه اهتمام پدر و مادر به فعالیّت، بر فرزندان آنها اثرگذار است، چراکه معمولاً افراد زرنگ و پرتلاش، از پدر و مادر خود که پرتلاش بوده‌اند، سرمشق گرفته‌اند. مثلاً جدیّت خانم در ادارۀ خانه و خانه‌داری،بر فرزندان او تأثیر به‌سزا دارد، ثواب فراوانی هم خواهد داشت. از پیغمبر اکرم«ص» و از امیرالمؤمنین«‌ع» نقل شده است که می‌فرمایند: «جِهَادُ الْمَرْأَةِ حُسْنُ التَّبَعُّلِ»؛ یعنی اگر زن خوب شوهرداری کند، برای او مثل جهاد در راه خداست. زن می‌تواند به جبهه برود و جبهۀ او خانه است و خانه‌داری و بچه‌داری و شوهرداری ثواب جهاد و شهادت را دارد. تلاش و جدیّت مرد هم برای تأمین معیشت خانواده و رسیدگی به همسر و فرزندان، علاوه بر اینکه در تربیت فرزندان و در کوشا شدن آنها مؤثر است، ثواب جهاد در راه خدا را دارد. امام صادق«ع» می‌فرمایند: «الْكَادُّ عَلَى عِیالِهِ كَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»؛ یعنی آنکه برای رفاه زن و بچه‌اش کار می‌کند، مثل مجاهد در راه خداست.

ادامه...