بیتابی یا بیقراری دل، ملكۀ ناپسندی است كه اگر در قلب انسان رسوخ کند، چه در مواجهه با نعمت و چه در رویارویی با نقمت، آرام و قرار را از وی می‌گیرد. کسی که این رذیلت در دلش جای گرفته، در برابر کوچک‌ترین سختی و مصیبت، توان مقاومت را از دست میدهد، جزع و فزع می‌کند و متلاطم است. در هنگام برخورداری از کم‌ترین نعمت نیز خود را فراموش کرده، صفات ناپسندی چون كبر و خودپسندی بر او چیره میشوند.
از نظر قرآن‌کریم، انسان ذاتاً سبک‌سر و بی‌تاب است:
>إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً، إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً، وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً<[1]
امّا باید با مبارزه و مجاهدت، مانع رسوخ این صفت رذیله در دل شود و سعی کند که نفس خود را از این رذیلۀ خطرناک، تهی ساخته یا دست کم آن را سرکوب نماید.
راهکار مبارزه با این رذیله، همان راهکار کلی جهاد با رذائل، یعنی مبارزۀ منفی و مخالفت عملی با آن است. برای پیروزی در این میدان، برقراری ارتباط عاطفی با خداوند، به‌خصوص با مداومت بر نماز و نیز دعا و توسل، همراه با اجتناب از گناه، تأثیر به‌سزا دارد.
. معارج، 19تا21: «به راستی كه انسان سخت آزمند [و بی‌تاب] خلق شده است. چون صدمهای به او رسد عجز و لابه كند. و چون خیری به او رسد بخل ورزد.»
