عنوان: رذیلت نوزدهم: دنیا دوستی

شرح: شرح فضیلت‌ها و رذیلت‌های اخلاقی رذیلت نوزدهم: دنیا دوستی یکی از صفات رذیله، دنیادوستی است، به این معنا كه نفس آدمی به صورت ملكه، به دنیا و خواستنی‌‏های آن پرداخته،‌ از غیر آن فارغ شود. قرآن كریم از این رذیله به «تَلَهِّی» یاد كرده است: >لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ<[1] این رذیلۀ اخلاقی در آیات فراوانی از قرآن كریم؛ شاید در بیش از یک دهم آیات؛ به شدّت مذمّت شده است. در روایات بسیاری نیز شاهد نکوهش این ملکۀ ناپسند هستیم. پیامبر اکرم$ دنیادوستی و دنیاگرایی را اساس و منشأ تمام اشتباهات و گناهان دانسته، می‌فرمایند: «حُبُ‏ الدُّنْيا رَأْسُ‏ كُلِّ خَطِيئَةٍ»[2] واضح است که اگر دوست داشتن و تعلّق به دنیا برای کسی ملکه شود، برای رسیدن به محبوب خود، ممکن است هر گناه و اشتباهی مرتکب شود. از این جهت، این رذیلت، منشأ تمام بدی‌ها است. صفت رذیلۀ دنیاطلبی، تبعات زیان‌بار بی‌شماری دارد. در ادامۀ این مبحث، فهرست برخی از آن تبعات، به‌عنوان ویژگی‌های افراد دنیاگرا ارائه می‌گردد. این ویژگی‌ها عبارتند از: سستی اراده، فراموشی فطرت، منفی بافی، غفلت از یاد خدا، ظالم و نادان‌بودن، بی‌‏وفائی، دشمنی با صالحان، ابتلا به جهل مركَّب، عجول بودن، دچار شدن به بُخل، امتناع از پذیرش حق، ابتلاء به خشم خداوند، طغیان در برابر خداوند، ابتلا به سختی و مشقّت دائمی، دچار شدن به حسرت و اندوه بی‌پایان و آرزوهای دست نیافتنی، بازماندن از نیكی‏ها، زیان‌كاری دائمی، ترك آخرت، سیری ناپذیری و مخالفت صریح با پیامبران. آنچه بیان شد، بخشی از پیامدها و مفاسد ناشی از رسوخ و ریشه دواندن دنیادوستی در دل انسان است. توجه به این پیامدهای خطرناک، ضرورت مبارزۀ جدی برای ریشه کن کردن این ملکۀ شوم از دل را بیش از پیش آشکار می‌سازد. رفع این صفت رذیله، مانند سایر رذائل، مشکل، امّا شدنی است. در این راستا کافی است انسان دنیاگرا، بر خلاف خواست شیطان یا بر خلاف آنچه این صفت ناشایست از او می‌خواهد عمل نماید. در واقع، بهترین راه مبارزه با دنیادوستی، مخالفت با تعلّقات و گرایش‌های دنیوی و چشم پوشی از لذایذ پوچی است که در اثر گرایش به مادیات نصیب انسان می‌گردد. همچنین مطالعه و تدبّر در آیات و روایاتی که جایگاه معنوی انسان را در بهشت و نزد خداوند متعال تبیین فرموده، موجب می‌شود آدمی منزلت خویش را دریابد و خود را به دنیای پست و فانی نفروشد. تفکّر در سرگذشت افراد دنیاگرا در تاریخ و مطالعۀ عاقبت شوم آنان نیز باعث عبرت است و در جهت رفع یا سرکوب این صفت رذیله، تأثیر به‌سزا دارد. [1]. المنافقون، 9: «[زنهار] اموال شما و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل نگرداند.» [2]. بحارالأنوار، ج ‏51، ص 225.