پيام مرجع عاليقدر حضرت آية الله العظمي مظاهري «مدّظلّه العالي»
به پنجمين همايش اهل قلم
قال الله سبحانه و تعالي:
اقْرَأ وَ رَبُّك‌َ الاَكرم‌ُ اَلِّذي عَلِّم‌َ بالْقَلَم عَلِّم‌َ الانْسان‌َ ما لَم‌ْ يَعْلَم‌ْ
برگزاري پنجمين دوره همايش اهل قلم كه با توسعه بيشتري، شكل گرفته است، نشان از اهتمامي پيگير و تلاشي مستّمر از سوي دفتر تبليغات اسلامي اصفهان، به منظور تجليل از اصحاب قلم و ارباب تأليف در حوزه علوم و معارف اسلامي دارد و بايد اين همّت و كوشش خستگي‌ناپذير را تحسين و تقدير نمود.
اينجانب ضمن احترام به همه شما صاحبان آثار مكتوب ديني، و با يادآوري و تأكيد و پافشاري بر نكات مهمّي كه در دوره پيشين به حضورتان تقديم گرديد، فرصت حاضر را نيز معتنم شمرده و نكات ديگري را به اختصار عرضه مي‌دارم:
1 ـ نكته نخست، ضرورت شناخت هر چه بهتر نيازها و اقتضائاتي است كه در خصوص آن بايد آثار و تأليفات جديد با محتوايي نو و قالبي تازه، پديد آورده شود. بي ترديد قلمي از ويژگي والاي آگاهي بخشي و بيدارگري برخوردار خواهد بود كه صاحب آن، «ميدان‌عمل» و «نقطه هدف» را به خوبي بشناسد و از حركت در مسيري كه فاقد ضرورت و حتّي اولويّت است پرهيز نمايد. در دنياي معاصر، وجود فضايي سرشار از سرعت و سهولت در عرصه ارتباطات و اطّلاعات از سويي و تهاجم بي‌امان دشمنان فرهنگي و عقيدتي به اصول و فروع و ارزشهاي ديني از سويي ديگر، مؤلّفان و مصنّفان علوم و معارف اسلامي را متعهّد و ملزم مي‌سازد كه با معرفـت و بصيرت هرچه تمام تر، ضرورتهاي فرهنگي و نيازهاي فكري انسان معاصر و بويژه جامعه اسلامي را به درستي شناسايي و رسيدگي نمايند و به اين اصل مهم‌ّ، توجّه داشته باشند كه قلم، در صورتي احترام‌برانگيز است و نوشته‌اي مورد سوگند خداوند تعالي است كه بيان كننده نيازها و دردهاي بشريّت باشد و گفتني‌ها را بگويد و همانگونه كه بر اساس ميثاق الهي «وَ اذ أَخَذَ اللهُ ميثاق‌َ الّذين‌َ اُوتوا الكتاب‌َ لَتُبَيَّنُنِّه‌ُ للنّاس وَ لا تَكْتُموُنَه» از كتمان حقائق و معارف الهي پرهيز مي‌كند، بر طبق خطاب قرآني «يا ايّها الّذين‌َ امنو تّقُوا اللهَ وَ قُولُوا قولاً سَديداً» از سهل انگاشتن و رها ساختن بيان و بنان و عدم استحكام سخن و در نتيجه، ناروا گويي نيز بپرهيزد.
قلم زدن و سخن گفتن در ساحتي كه موجب بر هم زدن اتّحاد كلمه اسلامي و سبب ايجاد اختلاف و مآلاً ضربه به اسلام و مسلمين است، و يا بيان مطالبي سُست و بي مايه و شبه خرافي كه چهره تابناك دين و آيين و معارف روشنگر و والاي اهل‌بيت عصمت و طهارت«علیهم السلام» را مشوَّه و زشت مي‌سازد، و يا نقد غير منصفانه و خارج از چارچوب اخلاق و ادب قرآن و سنّت به ويژه در خصوص آراء و نظرات بزرگان وادي علم و عمل، و يا تفسير به رأي و توجيه آيات قرآن كريم و روايات حضرات معصومين «سلام الله عليهم اجمعين» و اصول مسلّم ديني، بگونه‌اي كه باعث سهل انگاري مؤمنان در ساحت علم و عمل گردد و به جاي آنكه سبب ثبات قدم مؤمنانه آنان براي التزام و عمل به عقايد و تكاليف و اخلاق الهي و مسئوليّتهاي فردي و اجتماعي باشد، موجب راحت‌طلبي و سهل انگاري و توجيهات عاميانه شبه صوفيانه مخاطبان شود و دهها امثال و نظاير آنچه گفته شد، مصداق روشن و بارز سخن گفتن در خارج از عرصه نيازهاي اصلي يا داراي اولويّت است، و اگر بصيرت و شناخت احتياجات و اقتضائات مخاطبان، فرو گذار شود، بي شک نويسندگان و پديد آوردگان آثار، در وادي اين اشتباهات در خواهند غلطيد. «وَ لا يَحمل‌ُ هذا لعَلَم‌َ الاّ أَهل‌ُ لبَصَر و الصِّبْر وَ لعلم بمَواضع لحَق‌َّ» پرچم روشنگري ديني و عَلَم تعليم معارف قرآن و عترت را جُز با «بينايي و شكيبايي و آگاهي از مواضع حق‌ّ» نمي‌توان بر دوش كشيد و مشعل تابناك جهاد علمي و عقيدتي را جُز با معرفت و بصيرت و پايداري نمي‌توان فروزان نگاه داشت. البته روشن است كه بخش عمده‌اي از اين بصيرت، در گرو التزام و توجّه حقيقي به نكته اوّلي است كه سال گذشته بر آن تأكيد شد و آن عبارت است از: «ضرورت جدّي مجهّز شدن به قدرت علمي و توان فكري و جهاد بي وقفه براي ارتقاء سطح دانش ديني و درك اساتيد فن‌ّ».
2 ـ نكته ديگري كه به مناسبت اين نشست علمي و فرهنگي، توجّه به آن را ضروري مي‌شمارم، تأكيد بر لزوم برنامه ريزي براي اهتمام طلاّب و فضلاي عزيز به امر تأليف و آشنا سازي آنان با فنون و شيوه‌هاي نگارش مباحث ديني و خصوصاً الزام آنان به پژوهش و پديد آوردن رساله‌هاي كوچك تحقيقي در حين تحصيلات حوزوي خصوصاً در دوره سطح عاليه و خارج فقه و اصول و رشته‌هاي تخصّصي است. و البته عملي شدن اين امر، بسته به اقدام جدّي مديران و متولّيان آموزش و پژوهش در حوزه‌هاي علميّه است.
با ابراز تأسّف بايد گفت كه سنّت تقرير نويسي در دروس خارج و يا تنظيم و ارائه رساله‌هاي مختصر علمي در موضوع واحد همانند برخي ديگر از سنّت‌هاي مبارك و پُر ثمر و عالم پرور حوزوي نظير مباحثات علمي و نيز اشتغال به دروس جنبي متروك ولي لازم در ايّام غير تحصيلي، رو به افول كامل است و اين زنگ خطري براي طلاّب و فضلاي گرامي و نيز براي مديران و متصدّيان حوزه‌هاي علميّه است و حقّاً بايد به طور جدّي براي آن چاره انديشي كرد. بايد توجّه داشت كه متروك شدن اينگونه سنّت‌هاي عالم ساز، باعث خواهد شد تا حوزويان عزيز گرفتار آفتي شوند كه در نكته دوّم پيام سال پيشين بيان گرديد و آن عبارت بود از: «فقر نظريّه‌پردازي و تكيه صرف بر نظريات مشهور و مرسوم شدن تفكّر ترجمه‌اي و تكرار مكرّرات علمي و رو نويسي آثار پيشينيان و در نتيجه، باز ماندن از نهضت توليد علم و فكر».
3 ـ و نكته آخر، توصيه يگانه قرآن و عترت است به شما حاملان معارف كتاب و سنّت كه «قُل انّما أَعظُكُم بواحدةٍ أن تقوموا لله مَثني و فُرادي ثُم‌ِّ تَتَفكّروا» متفكّران و پديد آورندگان آثار ديني بايد پيش از ورود در عرصه تأليف و تصنيف و در تمام مراحل زندگي علمي و عملي خويش با تهذيب نفس و تزكيه روح و باطن، بر رعايت قيام صرف براي خداوند سبحان ملتزم و متعهّد گردند تا اثر و تأثير آنان الهي و جاودانه شود. ما به روشني مي‌بينيم تراث و آثار بزرگي كه امروز از خلال قرن‌ها پيش و از ميان هزاران درد و رنج و مصيبت عالمان و معلّمان ديني و از لابلاي دوران‌هاي تاريك و وحشت‌بار طاغوتيان ـ كه تمام سعي خود را در اخفاء و اضمحلال دين و آيين مبين متمركز كرده بودند ـ اينك به دست ما رسيده است و به مانند مصابيحي درخشان، راه را بر عالمان و عاملان مي‌گشايد، بدون شك‌ّ روحي از تقوا و پرهيزكاري مؤلّفان بر آن آثار و ميراث گرانسنگ حكمفرماست. و اين قيام صرف براي خداوند متعال تنها راه دستيبابي به نكته سوّم پيام سال گذشته است كه عبارت بود از : «ضرورت روحيه اخلاص در عمل و صداقت در قول و فعل» .
از خداوند تعالي، مزيد توفيقات شما عزيزان را در حمل امانت خطير الهي «شناخت و عمل و تبيين و اجراء معارف والاي كتاب و سنّت» مسألت مي‌كنم و ضمن تقدير و تجليل از همه مؤلّفان و پديد آورندگان آثار ديني، از مديريت محترم و نيز معاونت محترم پژوهشي دفتر تبليغات اسلامي اصفهان در اهتمام به برگزاري اين همايش، تشكّر و قدرداني مي‌كنم. والسلام‌عليكم و رحمةالله و بركاته.
حسين المظاهري
27 / ذي الحجّة الحرام / 1429
6/10/1387
