پيام مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي مظاهري«مدّظلّه‌العالي»
به همايش ملّي فقيه و اصولي عاليقدر
حضرت آيت الله العظمي حاج شيخ محمّدتقي رازي نجفي اصفهاني«قدس سرّه»
يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبيرٌ
برگزاري اين همايش گرامي که به نام و احترام فقيه محقّق و اصولي مدقّق، استاد الفقهاء و المجتهدين مرحوم حضرت آيت الله العظمي آقاي حاج شيخ محمّدتقي رازي نجفي اصفهاني«قدس‌الله‌روحه» در زادگاه آن علاّمۀ عاليقدر، ايوان کي، و با حضور شما اساتيد و عالمان و انديشمندان معزّز، برپا گرديده است، فرصت مغتنمي است تا ضمن پاسداشت و تکريم ياد و نام فقيهي بزرگ و اصولي‌اي بلند آوازه، آراء علمي و دستاوردهاي فکري و ابتکارات انديشه‌اي ايشان مورد توجّه و بازشناسي قرار گرفته و سيرۀ علمي و عملي آن بزرگوار براي حوزه‌هاي علميه و ساير مجامع علمي و دانشگاهي و نيز نسل جوانِ جوياي تکامل، تبيين گردد.
بي شک، جايگاه و مکانتِ والايي که مرحوم صاحب هدايه در حوزه‌هاي علميه، از آن برخوردار گرديده است، مرهون سه عامل مهم و اساسي است که هر کدام از اين عوامل مايۀ افتخار و مباهات است:
نخست: نقش برجسته و ويژه‌اي که اين علامۀ فقيه اصولي در تعميق و غنابخشي علم اصول فقه در دوران خود ايفاء نموده است و به اقتفاء و پيروي عالمانه از استاد گرانمايۀ خود، استاد الکلّ، وحيد بهبهاني«اعلي الله مقامه الشّريف» در احياء علم اصول فقه، با روشن بيني عالمانه و نکته سنجي فقيهانه، اثري پايدار و ماندگار در اين عرصه، از خود برجاي نهاد که بي ترديد اکثر تحقيقات اصوليّۀ پس از ايشان، از آن متأثّر گرديد و از اين‌رو اعلام و اعاظم نامداري همچون شيخ اعظم انصاري«قدّس‌سرّه‌الشّريف» و پس از او، ميرزاي بزرگ شيرازي و آخوند خراساني «رضوان‌الله‌عليهما» و سپس محقّق نائيني و محقّق عراقي و محقّق اصفهاني و مرحوم مؤسس، محقّق حائري «قدس سرّهم» و بعد از آنان در دورۀ معاصر، اساتيد عاليقدر ما خصوصاً سيّد الطائفه حضرت آيت‌الله العظمي بروجردي و امام راحل عظيم الشّأن «اعلي الله مقامهما»، آراء و انظار صاحب هدايه را مورد توجّه و اعتناء جدّي خود قرار داده و مکرّراً به نقل و ابرام و يا بررسي و نقد آن نظرات اهتمام ورزيده‌اند و بي ترديد در تحقيقات عاليۀ خود از اين علاّمۀ اصولي محقّق، تأثير فراوان پذيرفته‌اند.
اگر در کنار کتاب ارجمند هداية المسترشدين، کتاب ارزشمند فصول که تأليف برادر عاليقدر اين علاّمۀ محقّق است، قرار داده شود، به درستي ملاحظه مي‌گردد که اين دو برادر نامبردار، دو رکن اساسي علمِ اصولِ متأخّر، به شمار مي‌روند و با تحقيقات بديع و ابتکارت علمي خويش، پايه و بنيان علم اصول جديد را بنا کرده‌‌اند و از اين جهت بايد گفت بي‌شکّ حوزۀ علميۀ اصفهان، کانون تأسيس علم اصول متأخّر بوده است و اين حوزۀ کهن که در دوران حضور درسي و فکري آيت الله العظمي حاج شيخ محمّدتقي رازي نجفي اصفهاني، در نيمۀ اوّل قرن سيزدهم، يکي از درخشان‌ترين دوره‌هاي علمي خود را سپري کرده است، سهمِ عمدة افتخارِ تأسيس علم اصول متأخر را به خود اختصاص داده و رشد و بالندگي و تعميق علم اصول فقه، از حوزۀ علميۀ اصفهان به ديگر حوزه‌هاي علميه، خصوصاً حوزۀ علميۀ نجف اشرف و حوزۀ علميۀ قم مقدّسه، ساري و جاري گرديده است.
دوّمين عاملي که نام و ياد علاّمه حاج شيخ محمّدتقي رازي نجفي اصفهاني«طاب مثواه» را عظيم و جليل ساخته است، آثار وجودي اين بزرگ‌مرد در صحنۀ تعليم و تربيت و تصنيف و تأليف است.
شاگردان و تربيت شدگان عالي‌قدري که در طي حدود ربع قرن حضور علمي ايشان در حوزۀ علميۀ اصفهان، از محضر علمي و عملي اين استاد الفقهاء و المجتهدين، مستفيد و مستفيض گشته‌اند، خود هريک، منبع فيض و افاده و برخوردار از نقش‌هاي برجسته و بي‌بديل در حوزه‌هاي علميه گشته‌اند. مرحوم آيت الله العظمي حاج شيخ محمّدتقي نجفي، که خود محضر اعاظم بلندمرتبه‌اي همچون سيّد بحرالعلوم و کاشف الغطاء و صاحب رياض و وحيد بهبهاني «قدس الله اسرارهم» را به خوبي درک نموده بود، در کارنامۀ حيات پربرکت خويش، تربيت شاگردان والامرتبه‌اي همچون صاحب فصول، ميرزايِ بزرگِ شيرازيِ مُجدِّد، صاحب روضات، صاحب منظومه، صاحب مصابيح الاصول و ده‌ها تن ديگر از فقيهان و اصوليان و حکيمان برجستۀ عالم تشيّع را از آن خود ساخته است، که سهم و نقش هر يک از آنان در استمرار حوزه‌هاي علميه و به پيش بردن کاروان دين و دانش و برافروخته نگاه داشتن چراغ فروزان فقه و اصول و حکمت، بسي با اهميّت و داراي اعتبار ويژه است.
در کنار اين خدمتِ بزرگِ تربيتِ شاگردانِ نامور، تأليفات ارزشمند علاّمۀ رازي نجفي اصفهاني «قدس سرّه» نيز از ديگر ابعاد آثارِ وجوديِ علميِ ايشان به شمار مي‌رود و به غير از هداية المسترشدين که سخن دربارۀ قدر و مکانت آن گذشت، ديگر تصنيفات ايشان نيز، حقّـاً پرمايه و گران‌بهاست. گرچه اين بزرگوار به سبب تأليف هدايه، به تبحّر و تعمّق در علم اصول، مشهور و معروف گرديده، امّا آثارِ فقهيِ اين فقيه محقّق، به ويژه تبصرة‌الفقهاء، سرشار از نکات اجتهادي و نشان‌دهندۀ تسلّط ايشان بر آيات و روايات شريف و آراء و انظار فقهاء عظام و حاکي از عمق دقّت عالمانۀ ايشان و ذوقِ عرفيِ فقيهانۀ اوست.
سوّمين عامل اساسي در مکانت والاي اين علاّمۀ فقيه اصولي، بيتِ جليل و نسلِ سليل اوست که کثيري از علماء و فقهاء و مراجع تقليد تشيّع را در خود پرورانده است و مايۀ شرف و فضل حوزۀ علميّه و شهر اصفهان، بلکه ايران و اسلام است و از اين بيت معظّم، تحقيقات و تأليفات و آثار علمي فراواني صادر گرديده است و اين، بي شک، مرهون اخلاصِ عمليِ اين بزرگوار و اثر استجابتِ دعايِ خالصانۀ استاد و پدر همسر گرامي ايشان، يعني جناب کاشف الغطاء«عليه الرحمة و الرضوان» است که از خداوند تعالي طلب نمود که علم و فقاهت و مرجعيّت و ترويج دين و مذهب و شريعت را در نسل اين علاّمۀ عاليقدر قرار دهد: «وَ في ذلِكَ فَلْيَتَنافَسِ الْمُتَنافِسُونَ».
اين، درسِ بزرگي براي همۀ دانشوران و انديشمندان، خصوصاً عالمان ديني و دين پژوهانِ حوزه‌هاي علميه است که بدانند خلوص و اخلاص و بندگيِ خالصانه و خالي از شرک و رَيبِ خفي و جلي، تا چه مايه و اندازه، سبب رشد و ارتقاء و بالندگي خواهد شد و از اين جهت، همّت و اهتمام عاليۀ خود را در کنار علم و تحقيق و تأليف، به عمل و تحقّق و اخلاق، مصروف نمايند و دريابند که: «إِنَّ هذا لَهُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ لِمِثْلِ هذا فَلْيَعْمَلِ الْعامِلُونَ».
از همۀ شما گراميان که با حضور خود در اين همايش علمي، به مقام رفيع علم و تقوي ارج نهاده‌ايد و همچنين از همۀ متصديّان و مسئولان محترم برگزاري اين همايش، صميمانه تشکّر و تقدير مي‌کنم و از خداوند سبحان، توفيقات همگان را در اهتمام به علم نافع و عمل خالص مسألت مي‌نمايم و اميدوارم اين همايش، زمينۀ مساعد و مطلوبي براي بررسي و تبيين هرچه بهتر آراء علمي و سيرۀ عملي حضرت آيت الله العظمي آقاي حاج شيخ محمّدتقي رازي نجفي اصفهاني «قدس‌سرّه‌الشّريف» بوده باشد که در اين صورت، هدف اصلي از اين همايش، به خوبي تحقّق خواهد يافت. انشاء الله
حسين المظاهري
18 محرم الحرام 1433
23/ آذرماه/1390
