سؤال 1921. در هنگام پرداخت
خمس، آيا قصد قربت لازم است؟ آيا بدون قصد قربت، انسان بريءالذّمّه مي‌شود؟
قصد قربت
در همۀ عبادات و از جمله خمس لازم است و بدون قصد قربت، بريءالذّمّه نمي‌شود.
سؤال 1922. آيا منکر پرداخت خمس و کسی که بگويد اين مطلب از
جانب علما صادر شده و حقیقت ندارد، مانند منکر ديگر ضروريات دین مثل نماز و روزه،
کافر محسوب مي‌شود؟
اگر جدّي
منکر باشد و براي توجيه خمس ندادن نباشد، کافر است.
سؤال 1923. برخي به جاي پرداخت خمس به چيزي به نام عُشريه
معتقدند، آيا چنين چيزي صحيح است و آيا پرداخت آن، برائت ذمّه از خمس حاصل مي‌کند
يا خير؟
در اسلام
چيزي به نام عشريه نداريم، لذا عشريه دادن و گرفتن حرام است.
سؤال 1924. اگر کسي شک کند که به چيزي خمس تعلّق مي‌گيرد يا نه، چه
وظیفهای دارد؟
بايد تفحّص کند، اگر فکرش به جايي نرسيد، خمس
ندارد.
سؤال 1925. کسي که اموالش را با وکالت تام در اختيار ديگري
قرار داده است، آيا مي‌تواند مسئوليّت پرداخت دیون شرعي همچون خمس را نیز از
خود سلب کند و بگويد فلاني وکيل است، مي‌خواهد بپردازد يا مي‌خواهد نپردازد، من
کاري به اين مطالب ندارم؟
هر دو مسئولند تا خمس پرداخته شود.
سؤال 1926. شغل اينجانب آزاد و درآمدم فقط به‌‌اندازۀ مخارج ضروري
زندگي است؛ امّا دوست دارم به جهت اطاعت از دستور خداوند در قرآن، جزء خمس و
زکات‌‌دهندگان باشم. آيا مي‌توانم در بعضي مواقع مبلغی ـ ولو ناچيزـ بابت خمس بدهم
و قبض دريافت کنم؟ آيا اين کار دروغ پردازي نيست و اشکال ندارد؟
خيلي خوب است.
سؤال 1927. کسي که بدهي مهلت‌دار دارد، مثلاً بدهی او به صورت وام
است و سر سال خمسی مبلغی کمتر از جمع بدهی خود، اضافه دارد و فعلاً ضرورت هزینه‌‌کردن
آن مبلغ برای او در زندگی بیش از ضرورت پرداخت بدهی‌هاست، چه وظیفهای در خصوص
پرداخت خمس دارد؟
بايد خمس
مبالغ موجود را بدهد.
سؤال 1928. کسي که بعد از پرداخت خمس متوجّه مي‌شود که مقدار پول
پرداختي بسيار بيش از مبلغي بوده که باید به عنوان خمس می‌‌داده، آيا مي‌تواند
اضافه پرداخت را در سال آينده از خمس خود کم کند؟
مي‌تواند، ولي اگر با اجازۀ حاکم شرع باشد،
خيلي بجاست.
سؤال 1929.
شخصي مقیّد است هر درآمدی که کسب می‌کند، خمس آن را پرداخت مي‌نمايد، حال اگر در
پايان سال، از مال يا پولي که در بين سال خمس آن را پرداخت کرده چيزي زياد بيايد،
باز هم متعلّق خمس مي‌شود؟
کار خوبي است و باقي‌مانده هرچه بر آن بگذرد،
خمس ندارد.
سؤال 1930.
در بحث خمس در برخي موارد، به شأن افراد اشاره مي‌شود. لطفاً معناي شأن و ملاک
تشخیص آن را بيان فرماييد؟
شأن يک امر عرفي است؛ مثلاً کسي که در حدّ
متوسّط است، اگر زندگي اشرافي داشته باشد، بايد خمس آن اشرافی‌گري را بدهد، علاوه
بر اينکه زندگي اشرافی، یک زندگي تجمّلي است و حرام است. و کسي که از نظر مالی در
حدّ اعلاي زندگي است، اگر اسراف و تبذير و ريخت و پاش‌هاي غيرمتعارف داشته باشد،
حرام است و بايد خمس آن را هم بدهد.
سؤال 1931. پولي که انسان براي کارهاي غيرمترقّبه و در حدّ معقول و
مطابق با شأن، در حساب خود نگه می‌دارد، چنانچه سال بر آن بگذرد، آيا مشمول خمس
است؟
خمس دارد.
سؤال 1932. آيا سزاوار است انسان در حدّ توان در مخارج زندگی صرفه‌جویی کند یا حتّی زندگی
را تنگ بگیرد تا سر سال بتواند خمس پرداخت کند؟ يا اينکه می‌تواند زندگي را بر
خانواده فراخ گيرد، هرچند بداند پولي اضافه نمي‌آورد که خمس بدهد؟
زندگي بايد در حدّ متوسّط باشد، بنابراين
اسراف و تبذير، حرام است و تفريط و سخت‌گيري راجع به همسر و فرزندان نیز جايز
نيست.
سؤال 1933. بدهي‌هاي اينجانب بيش از کلّ دارائي من است، آيا بايد
خمس و زکات پرداخت کنم؟
خمس براي شما واجب نيست، ولی اگر استفادۀ سال
شما صرف بدهي نشود و باقي بماند، خمس دارد.