سؤال 1948. کسی که درآمد او روزانه است، مثل راننده‌اي که در
خيابان کار مي‌کند، آیا درآمد روزي را که سرسال خمسي است، بايد جزء درآمد همان سال
قرار دهد و مشمول خمس مي‌شود يا بايد اگر چيزي ماند خمس آن را در سال آينده حساب
کند؟
بايد خمس
درآمد آن روز را بدهد.
سؤال 1949. شخصي که براي بدهي
خود چک داده و اکنون سال خمسي او فرا رسيده است، آيا مي‌تواند مبلغ بدهي را از
موجودي و سرمايه کم کند و خمس مابقي سرمايه را حساب کند؟
اگر بدهي
او در سرمايه موجود مي‌باشد، مي‌تواند کم کند.
سؤال 1950. شخصی مبلغى طلب دارد
و به همان ميزان بدهکار است و قصد دارد وقتي مبلغ طلب وصول شد آن را به بدهى
اختصاص دهد. آیا سر سال خمسی یا هنگام وصول طلب، باید خمس آن را بپردازد؟
خمس دارد،
ولي مي‌تواند با حاکم شرع تصالح کند.
سؤال 1951. سال گذشته خمس خود را پرداخت
کردم و مبلغی پول برای من باقی ماند و در طول سال با درآمدهای سال جدید مخلوط شد و
اکنون که سر سال خمسی است، مقداری پول دارم که از باقیماندۀ سال گذشته بیشتر است.
چگونه باید خمس خود را محاسبه کنم؟
خمس اضافه
مبلغ را بدهيد و آنچه سال گذشته خمس آن را داده‌ايد، خمس ندارد.
سؤال 1952. در فرض سؤال قبل اگر پول فعلی
آن شخص کمتر از باقیماندۀ سال گذشته بود، تفاوتی در حکم ایجاد می‌کرد؟
خمس
بدهکار نيست.
سؤال 1953. کسي که مي‌خواهد سال
خمسي خود را حساب کند، آيا لازم است خمس موادّ غذايي يا جنسي که هنوز مبلغ آن را
پرداخت نکرده است و به صورت نسيه خريداري کرده را حساب کند؟
لازم
نيست.
سؤال 1954. زميني که براي
کشاورزي استفاده مي‌کنيم به علّت موقعيّت محل، مقدار هزينۀ بيشتري نسبت به زمين‌هاي
مشابه دارد، آيا هزينه بيشتر را مي‌توان جزء مخارج محصول در نظر گرفت و در پايان
برداشت از درآمد محصول کم کرد و سپس خمس يا زکات آن را پرداخت؟
مي‌تواند.
سؤال 1955. کشاورزي مقداري گندم
و جو توليدي خود را براي مصرف سال خود و دام‌هاي خود نگه مي‌دارد و مقداري نيز مي‌خرد،
اگر سر سال خمسي مقداري از آن زياد آمده باشد خمس آن چگونه بايد محاسبه شود؟ فقط
خمس گندم و جو خريداري شده را بايد بدهد يا گندم و جو خودش نيز مشمول خمس مي‌شود؟
هرچه زياد
آمده است بايد خمس آن را بدهد.
سؤال 1956. شخصي مقداري پول
بدهکار بوده است، بنابراين پول را کنار گذاشته تا به دست صاحب آن برساند. اکنون
سال خمسي او فرا رسيده و او به عللي(مثل مسافرت صاحب پول یا در دسترس نبودن او)
موفّق نشده پول را پرداخت کند. آيا براي حساب سال خود، بايد خمس آن پول را هم بدهد
يا لازم نيست؟
خمس
ندارد.
سؤال 1957. اگر کسی سر سال خمسی مبلغی اضافه داشته باشد که مشمول خمس مي‌شود،
آیا باید خمس تعلّق گرفته را از عین پول جدا کند و بپردازد يا مي‌تواند از مال
ديگر خود بدهد؟
مي‌تواند
از پول ديگري بدهد، ولي اگر آن پول مخمّس نباشد، بايد یک‌چهارم بدهد.
سؤال 1958. کسي که قبلاً سال خمسي نداشته
و الان مي‌خواهد براي خود سال خمسي تعيين کند، آيا بايد براي پرداخت خمس اموال
خود، خمس را به قيمت زمان خريد حساب کند يا به قيمت امروز که مي‌خواهد پرداخت کند؟
بايد به
قيمت امروز حساب شود.
سؤال 1959. آيا پرداخت خمس به صورت قسطی
یا به وسيلۀ چک که در سال خمسي بعد و از درآمد آن سال وصول مي‌شود، جایز است؟
اگر مجبور
باشد جایز است، ولي بايد یک‌چهارم بدهد یا حاکم شرع آن تفاوت را به او ببخشد.
سؤال 1960. معمولاً انسان‌ها هنگام محاسبۀ اموال در سال خمسی، مبالغی
از افراد گوناگون بستانکار و مبالغی به افراد دیگر بدهکار هستند، در این صورت آیا
می‌توانند این حساب‌ها را با هم تهاتر کنند و ماندۀ آن را در محاسبۀ خمس دخیل
نمایند؟
راه همين
است و اشکال ندارد.
سؤال 1961. در فرض سؤال قبل، اگر معلوم باشد که بستانکاری‌ها زود وصول
می‌شود، ولی پرداخت بدهی‌ها مهلت دارد، آیا باز هم می‌شود حساب آن‌ها را تهاتر
کرد؟
بستانکاري
خمس دارد و بدهکاري‌ها را بايد در سال بعدي حساب کند.
سؤال 1962. کسي‌که سر سال خمسی مبالغی به دیگران بدهکار است و می‌تواند
از اموال موجود بدهی خود را پرداخت کند، آیا باید اوّل بدهی را پرداخت کند یا خمس
خود را محاسبه و پرداخت نماید؟
اگر
پرداخت آن بدهي‌ها فوري باشد، مي‌تواند از اموال موجود بردارد و اگر مثلاً وام و
قسطي باشد، نمي‌تواند از اموال موجود کم کند.
سؤال 1963. يک هفته مانده به فرا رسيدن سال خمسي، به علّت
نياز به حقوق اين ماه، خمس خودم را حساب کردم و مبلغ آن را که مقدار کمي مي‌شد،
پرداخت نمودم. چند روز بعد حقوقم را دريافت کردم. آيا اين حقوق را مي‌توانم جزء
درآمد سال جديد قرار دهم و اگر در سال بعد زياد آمد خمس آن را بپردازم؟
نمي‌توانيد.
سؤال 1964. کسی که می‌خواهد خمس زمین یا ماشین یا طلا یا جنسی
را بپردازد، با توجّه به اینکه باید این خمس را از محلّ دیگری غیر از خود آن جنس
بپردازد، چقدر باید خمس بدهد؟
بايد يک
چهارم بدهد.