سؤال 1765. حدّ شرعي و حدّ ترخّص چيست؟
حدّ ترخّص به فاصلۀ حدوداً يک کيلومتري از
آخرين خانه‌هاي شهر يا روستا گفته مي‌شود که از آنجا ديوار خانه‌ها به خوبي ديده
نمي‌شود يا اذان آن به خوبي شنيده نمي‌شود. حدّ شرعي نيز به مسافت بيش از 5/21
کيلومتر از آخرين خانه‌هاي هر شهري گفته مي‌شود که پس از آن، نماز شکسته است.
سؤال 1766. مسافری که می‌خواهد قبل از ظهر به وطنش برسد و روزه بگیرد، قبل از ظهر شرعی
باید به چند کیلومتری شهر رسیده باشد؟ ابتدای شهر از کجا محاسبه می‌شود؟ ملاک
دروازۀ ورودی است یا چیز دیگری؟
اگر تقریباً یک کیلومتر مانده به اوّل شهر،
یعنی جایی که سکونت اهل آن شهر شروع می‌شود، ظهر شد، باید نماز را تمام و روزه
بگیرد.
سؤال 1767.
ملاک در محاسبۀ مسافت
شرعی، طول جاده است یا مسافت مستقیم؟ مثلاً اگر جاده‌ای 50 کیلومتر باشد، ولی
مسافت مستقیم آن 20 کیلومتر باشد، چه باید کرد؟
مناط راه
رفتن اوست.
سؤال 1768. به فتوای حضرتعالی در شهرهای بزرگ مثل تهران که اوّل و آخر شهر مثلاً بيش از
30 کیلومتر با هم فاصله دارند، حکم نماز و روزه چیست؟
در همۀ شهر، نماز کامل و روزه تمام است.
سؤال 1769. مسافر چند کیلومتر که از شهر خارج شود، می‌تواند روزۀ خود را افطار کند؟ و
مبدأ محاسبه، ابتدای بیابان شهرهاست یا مکان دیگر؟
تقریباً یک کیلومتر و مبدأ محاسبه، آخر خانه‌ها
است.
سؤال 1770. شخصي صبح ماه مبارک رمضان قصد مسافرت دارد و مي‌داند که قبل از اذان ظهر به
حدّ شرعي مي‌رسد، آيا ميتواند در محلّ خود صبحانه بخورد؟
نمی‌تواند و باید قصد روزه کند تا از حدّ
ترخّص بگذرد.
سؤال 1771. شخصي ساکن يکي از روستاهاي اطراف اصفهان است و محل کارش در شهر اصفهان مي‌باشد.
اگر او به مسافرتي مثل مشهد برود، آيا در برگشت وقتي به حدّ ترخّص اصفهان رسيد، ميتواند
نماز خود را تمام بخواند و روزه بگيرد يا حتماً بايد براي اتمام نماز و روزه به
حدّ ترخّص روستاي خود رسيده باشد؟
حدّ ترخّص اصفهان برای او نماز را تمام می‌کند.
سؤال 1772. بعضی از شهرهايی که در گذشته حدود 30 کیلومتر با هم فاصله داشته‌اند، امروزه
به هم متصل شده و فاصلۀ دو شهر تماماً محل سکونت یا مغازه است و نمی‌شود تشخیص
داد که شهر تمام شد. در این صورت، ساکنین این دو شهر در صورت رفتن به شهر دیگر، در
مورد نماز و روزه چه وظیفه‌ای دارند؟
نماز آن‌ها تمام است و بايد روزه بگيرند.
سؤال 1773. شخصي قصد سفر به مکاني
را دارد که تا محلّ زندگي او سه فرسخ فاصله دارد و از اوّل مي‌داند در بين راه
براي انجام کار ديگري به يک جادۀ فرعي مي‌رود که از جادۀ اصلي حدود 5/1 فرسخ راه
است و پس از بازگشت، به محلّ مورد نظرکه قصد رفتن داشته، مي‌رود. حکم نماز و روزۀ
او از جهت قصر يا تمام چگونه است؟
نماز او تمام است و روزهاش را بايد بگيرد.
سؤال 1774. مسافري که در رسيدن به حدّ شرعي يا ترخّص شک دارد، حکم نماز و روزهاش چگونه
است؟
اگر می‌تواند صبر کند تا شکّ او رفع شود،
بهتر است صبر کند.
سؤال 1775. اگر مسافر پس از گذشتن از حدّترخّص روزۀ خود را افطار کند، ولي قبل از رسيدن
به حدّشرعي به علّتي نتواند مسافرت را ادامه دهد و برگردد، حکم روزۀ او چيست؟ فقط
قضا دارد يا کفّاره نيز واجب مي‌شود؟ آیا باید در ادامۀ روز از انجام مبطلات روزه
خودداري کند؟
فقط قضا دارد و لازم نیست از مبطلات خودداری
کند، گرچه بهتر است.
سؤال 1776. شخصي در روز به مسافرتي مي‌رود و مسافت پنج فرسخي را طي مي‌کند. شب در آن مکان
مي‌ماند و فردا صبح به محل زندگي خود باز مي‌گردد. با توجّه به اينکه رفتوبرگشت
او بيش از 8 فرسخ است ولي در دو روز اين کار انجام شده، آيا نماز او شکسته است و
روزه را بايد بگيرد يا خير؟
نماز او شکسته است و نبايد روزه بگيرد، مگر
آنکه بعد از اذان ظهر از محلّ خود حرکت کرده باشد يا قبل از ظهر روز بعد به وطن
برسد و بخواهد روزه باشد و قبلاً افطار نکرده باشد.
سؤال 1777. شخصي در ماه مبارک
رمضان قصد مسافرت دارد و پس از طي سه فرسخ، در ادامۀ سفر خود مردّد مي‌شود و اذان
ظهر را مي‌گويند. این شخص در صورت‌هاي زير چگونه بايد عمل کند:
الف) آيا بايد روزۀ آن روز را
به حساب آورد يا بايد قضا کند؟
اگر افطار
نکرده است بايد روزه بگيرد.
ب) در ادامۀ سفر مردّد شود،
ولي بعد تصميم بگيرد به مسافرت ادامه دهد.
آن ترديد
ضرري نمي‌رساند.
ج) در ادامۀ سفر مردّد شود و
پس از ظهر به وطن برگردد.
آن ترديد
ضرر نمي‌رساند و اگر افطار نکرده است، روزۀ او صحيح است.
سؤال 1778. اگر مسافري شک داشته
باشد که آن روز به مسافرت برود و يا نرود و در حالي که به شکّ خود پايبند است حرکت
کند و پس از دو سه فرسخ روزۀ خود را افطار کند و به شهر برگردد، روزۀ او چه حکمي
دارد؟ آيا فقط قضا دارد يا کفّاره نيز بر آن مترتّب مي‌شود؟
قضا دارد.
سؤال 1779. مسافري پس از بازگشت
از سفر، به‌علّت گرسنگي شديد، قبل از ورود به حدّترخّص توقّف کرده تا اذان ظهر را
بگويند و بتواند روزۀ خود را افطار کند و سپس به حدّترخّص شهر داخل شود. آيا اين
کار او اشکال دارد و موجب کفّاره مي‌شود يا فقط قضا دارد؟
مسافر ميتواند
قبل از رسيدن به حدّ ترخّص، روزه نگيرد، ولو مي‌داند قبل از ظهر به وطن مي‌رسد.
سؤال 1780. اگر شخصي بدون قصد سفر به محلّي رود که بيش از حدّ شرعي
مسافرت کرده باشد و از آن به بعد قصد مسافرت کند، آيا ميتواند در همان محل روزۀ
خود را افطار کند يا بايد از حدّ ترخّص آن محل عبور کند؟
می‌تواند.
سؤال 1781. شخصي براي مسافرت به شهري که فکر مي‌کرده فاصله آن بيش
از چهار فرسخ است رفته و در آنجا روزه خود را افطار کرده است. ولي بعداً فهميده
فاصله آن به اندازۀ شرعي نبوده و بايد روزه مي‌گرفته است. وظيفۀ او در باب قضا و
يا کفّارۀ آن روزه چيست؟
قضا دارد نه کفّاره.
سؤال 1782. شخصي براي تفريح، در ماه مبارک رمضان به باغي در اطراف
شهر مي‌رود و به خيال اينکه فاصله آن تا شهر کمتر از چهار فرسخ است روزۀ خود را مي‌گيرد.
امّا پس از چند روز مي‌فهمد فاصله بيش از حدّ شرعي بوده و نمي‌توانسته روزه بگيرد.
آيا قضاي آن روزها بر او واجب است؟
بايد روزه‌ها را قضا کند.
سؤال 1783. اگر کسي در مسافرت پس از طي مسافتي حدود سه فرسخ به وطن
دوّم خود برسد و از آنجا سه فرسخ ديگر مسافرت کند.
اوّلاً: آيا نماز او کامل است و روزه را بايد بگيرد يا چون رفتوبرگشت
او بيش از هشت فرسخ شرعي مي‌شود، بايد نماز را شکسته بخواند و روزه را افطار کند؟
نماز او همه جا تمام است و روزه بايد بگيرد.
ثانياً: براي شکسته يا تمام بودن نماز و روزه بين اينکه از اوّل
قصد مکان دوّم را داشته يا مي‌دانسته اوّل به وطن مي‌رسد و بعد به محل ديگري مي‌رود،
فرقي وجود دارد؟
فرقي
ندارد.